Novella janrı yazıçı, publisist Eldar Qəmərlinin
yaradıcılığında mühüm yerlərdən birini tutur. Onun 2014-cü ildə işıq üzü görən
“NOVELLALAR” kitabı nəşrləri arasında xüsusilə fərqlənir. Həmin kitabı yenidən
vərəqlədim. İyirmi altı novellanın yer aldığı bu kitabda yazıçı cəmiyyətdə
gördüyü müxtəlif problemlərə toxunub. 1999-cu ildə qələmə aldığı “Azərbaycan
lobbisi” adlı novellası daha çox diqqətimi çəkdi. Hekayə yazıçının 1981-1984-cü
illərdə Tver vilayətinin Udomlya atom elektrik stansiyasında çalışdığı zaman
müxtəlif xalqların timsalında müşahidə etdiyi hadisələrdən bəhs edir. Novella
Udomlya şəhərinin və əhalisinin tərkibinin kiçik tanıtımı ilə başlayır. Başqa şəhərdə
məskunlaşan beş müxtəlif xalqın ümumi mənafe və lobbi işinə yanaşmasının
müqayisəsi hekayədə işıqlandırılıb. Rusların, ukraynalıların, ermənilərin,
çeçenlərin və azərbaycanlıların Udomlyada, vətəndən uzaqda keçirdikləri həyat tərzinə,
milli kimliyinə necə sahib çıxmasına fərqli aspektlərdən aydınlıq gətirilir.
Ümumiyyətlə, lobbi işinin necə qurulması və bu fəaliyyətdə nələrin önəm kəsb
etdiyi hekayənin mövzusunu təşkil edir. Yazıçı qeyd edir ki, vətəndən kənarda məskunlaşan
insanların ictimai fəaliyyəti milli mənsubiyyət və adət-ənənələrinə sədaqətinə
köklənməlidir. Əks təqdirdə mənəvi-əxlaqi dəyərlər məhv olar və tarixi Vətənlə əlaqələr
tamamilə unudulub yoxa çıxar. Xalqın ideoloji bütövlüyünün, milli birliyinin təminatı
olan lobbiçilik fəaliyyəti qürbətdə yaşayan hər bir vətəndaşın içindəki vətən
sevgisini təzahür edəcək gücə malik olmalıdır. Məhz millət, xalq dünyanın hər
bir qarışına səpələnmiş parçalarının bir amalda bütünləşən vahidliyində
qüdrətli bir dövlət kimi öz sözünü deyərək, həm tarixi həqiqətlərini Yer üzünə
çatdırmış olur, həm də yenilməzliyi ilə haqqı olan zirvəni fəht edir.
Novellada Udomlyada
yaşayan azərbaycanlıların fəaliyyət göstərən lobbisinə rəhbərlik etmək üstündə onlar
arasında düşən münaqişələr və bu xoşagəlməz haldan yaranan problemlər
nəticəsində baş verən məqamlar təsvir edilib. Asif və Vəlinin özbaşnalığı və “mənəm-mənəmliyi”
nəticəsində Udomlyada yaşayan azərbaycanlılar şəhərdən didərgin salınır.
Hekayənin müsbət obrazı olan Adil ətrafında cərəyan edən hadisələrin içində
olsa da, lobbiyə rəhbərlik etməyi ağlına da gətirmirdi. Çünki Adil həmyerlilərinin
birlikdən daha çox parçalanmağa meylli olmalarını, ümummilli maraqlar naminə
deyil, şəxsi ambisiyalar üçün fəaliyyət göstərmələrini səhv addım kimi
dəyərləndirsə də, onu kimsə dinləmirdi. Lobbini hərə var gücü ilə bir tərəfə yönləndirməyə
çalışaraq, param-parça edirdi. Varlığımız digər xalqların qavramında get-gedə
haçalanan yollara, məqsədlərə, mənafelərə bölünən kimlik kimi tanınırdı. Fəqət,
bu şəhərdə məskunlaşan ermənilər bir amalda sıx birləşdiyi üçün günü-gündən
sıraları da böyüyürdü. Demək olar ki, Udomlya sürətlə erməniləşirdi...
Novellanın
dil və üslub normalarına nəzər saldıqda, hekayədə “milis” sözünün yerinə
“polis” və “zato” ifadəsinin əvəzinə “fəqət” kəlməsinin işlənməsini daha məqsədəuyğun
hesab edirəm. “AZƏRBAYCAN LOBBİSİ” novellası bir vətəndaşın vətən sevgisindən,
milli birlik arzusundan qaynaqlanan bütöv AZƏRBAYCAN görmək məqsədilə qələmə
sarılan yazıçı qəlbinin, yazıçı beynin düşüncələrə hoparaq sətirlərə köçən
hayqırtısıdır.
Xatırlatmaq
istəyirəm ki, yazıçı, publisist Eldar Qəmərli “Evləri köndələn yar”,
“Ağacdələn”, “Şirvan şəhəri” və “Novellalar” kitabının müəllifidir.
Yaqut Hüseynova
No comments:
Post a Comment